De metamorfose van de opleiding verpleegkunde.

“Zo hebben we sterk ingezet op simulatie­onderwijs, waarvoor we het simulatielab hebben uitgebouwd”, illustreert Sofie Eerens. “We creëren voor de studenten een context die nauw aansluit bij de realiteit maar tegelijker­tijd een veilige omgeving biedt waar fouten gemaakt mogen worden en dus leer­inzichten ontstaan.”

Bij het simulatie-onderwijs worden de casussen ontwikkeld vanuit de praktijk. “Dat kan zowel over puur verpleeg­kundige handelingen gaan, maar evenzeer over bijvoorbeeld een slechtnieuws­gesprek, of een situatie waarbij een patiënt zijn medicatie weigert. Hoe gaat de verpleeg­kundige in spe daarmee om? Patiënten worden mondiger, dus is ook weerbaarheid een thema in onze opleiding en in de simulatie­oefeningen.”

Sinds vorig academie­jaar is daar ook het zorglab bijgekomen. Dankzij de flexibele inrichting daarvan en de beschikbare technologie kan de variatie aan verpleeg­kundige rollen nagebootst worden. “We kunnen er gebruik maken van virtual reality en beschikken ook over eye- en face­readers, die ons toelaten om te analyseren waar studenten op letten als ze bijvoorbeeld een ziekenhuis­kamer binnen­komen, een patiënt verzorgen, enz.”

Interdisciplinair

Team based learning is een ander element dat in het nieuwe curriculum werd uitgewerkt. Via die leer­vorm leren studenten in teams van een vijftal personen nadenken over een concrete case, de verschillende invals­hoeken ervan, en dergelijke.

Het hardnekkige clichébeeld dat verpleeg­kundigen louter ‘de was en de plas’ van patiënten moeten doen, staat dan ook ver van de realiteit: “De NVAO geeft in haar rapport expliciet aan dat de aandacht die we besteden aan ‘evidence based nursing’ een grote meer­waarde betekent voor de opleiding. We zetten sterk in op een kritische, nadenkende houding en leren de studenten onder meer hoe ze weten­schappelijke artikels kunnen opzoeken en hoe ze kwalitatieve en betrouw­bare informatie kunnen onder­scheiden van teksten van dubieuze oorsprong. Dat is dan meteen ook een belangrijke competentie in functie van hun bachelorproef.”

Just-in-time

In het nieuwe curriculum krijgen studenten de kennis en vaardigheden die ze nodig hebben voor de stage­blokken gedoseerd volgens het ‘just-in-time’-principe: ze zien telkens de specifieke les­inhoud die nodig is voor de komende stage, net voor aanvang daarvan. Zo kunnen ze het aangeleerde onmiddellijk integreren in een authentieke leer­context.

En op die authentieke leer­context wordt nog sterker ingezet via de leer­werkplaatsen. Dat zijn projecten waarbij groepen van een vijftiental studenten een ziekenhuis­afdeling overnemen, uiteraard onder begeleiding.

Inspraak studenten

Bij het uitwerken van het nieuwe curriculum waren niet alleen lesgevers betrokken, maar ook studenten en professionals uit het werkveld. Dat de studenten expliciet aangeven dat hun participatie naar waarde werd geschat en daad­werkelijk heeft geleid tot verbeteringen, stipt de NVAO-accreditatie­commissie aan als zeer positief. Die verbeteringen hadden betrekking op de duur van de stage­periode (van zes naar vier weken in het eerste jaar) en de lange lesdagen (geen lesdagen meer van 8 tot 20u).

De bachelor­opleiding verpleegkunde telt aan HOGENT ruim 500 studenten. Dat aantal blijft relatief stabiel, op een stijging in de corona­periode na, toen het belang van de zorg­sector sterk benadrukt werd in de media. Die boost heeft echter geen blijvend effect gehad. Aan de andere kant heeft de hervorming van drie naar vier jaar studenten niet afgeschrikt, stelt Sofie Eerens vast: “Het is niet zo dat studenten interesse verliezen omdat ze een jaar langer moeten studeren dan bij de meeste andere bachelor­opleidingen. We zien zelfs dat liefst 60 procent nog verder studeert na de bachelor­opleiding”, zegt het opleidings­hoofd.

De hervorming van de opleiding ervaart ze dan ook als een positief verhaal dat zeker ook voor het werkveld een aanzienlijke meer­waarde heeft: “Het werkveld is meer geïntegreerd in het curriculum en alle domeinen komen veel beter in beeld.”