Het Research Centre for Learning in Diversity van HOGENT voerde van 2020 tot 2022 onderzoek naar Krachtig Reken­onderwijs in de lagere school in Vlaanderen.

Er werd onderzocht hoe een effectieve ‘brede basis­zorg’ voor rekenen op klas­niveau gerealiseerd kan worden in functie van het ontwikkelen van een (inclusieve) leer­omgeving die kwalitatief reken­onderwijs aanbiedt aan alle lerenden.

Op basis van een literatuur­studie werd een lijst opgesteld van factoren die een positief effect hebben op de reken­prestaties van leerlingen. Er worden, in navolging van Hickendorf (2017) vijf niveaus van factoren onderscheiden: niveau van de les, van de klas, van de leerkracht, van de school en van de leerling. De eerste vier zijn eerder onderwijs­gerelateerde context­factoren, de laatste zijn factoren met betrekking tot de leerling zelf. Voor elk niveau vindt u hieronder een aantal voorbeelden. 

Het aantal beïnvloedbare factoren waarvan aangetoond is dat ze een positief effect hebben op reken­prestaties van leerlingen is zeer groot en het was dus onmogelijk om die allemaal in beeld te brengen. In functie van het filmen van good practices werden er negen factoren geselecteerd. Deze negen factoren werden in twee van de in de literatuur­studie opgenomen meta-analyses vermeld met in minstens één van die twee een effect size groter dan 0,5.

illustratie krachtig rekenonderwijs

Deze selectie betekent geenszins dat de andere factoren niet belangrijk zijn en dat een goed klas­praktijk enkel rekening houdt met deze negen factoren. Eén van deze factoren, namelijk directe instructie, is ons inziens wel de basis van waaruit steeds vertrokken moet worden. Die kan niet ontbreken. Andere factoren daarentegen hoeven niet steeds aanwezig te zijn en kunnen afwisselend ingezet worden.

Focusgroepen, één voor leerkrachten en één voor directie/ zorg­coördinatoren/ ondersteuners/ pedagogisch begeleiders, werden georganiseerd om na te gaan wat de verwachtingen van het werkveld waren ten aanzien van een dergelijke website.

Leerkrachten werden bevraagd om na te gaan in hoeverre en hoe die factoren zich weerspiegelen in de dagdagelijkse praktijk.

Leerkrachten die in de bevraging aangegeven hadden verder gecontacteerd te mogen worden, werden uitgenodigd voor een online interview. Deze ‘quick scan’ had als doel na te gaan of hetgeen ze ingevuld hadden ook tot uiting komt in de dagdagelijke praktijk om op die manier een selectie te kunnen maken van scholen en klassen waar gefilmd zou worden.

Rekenlessen werden gefilmd en per factor werden relevante fragmenten werden geselecteerd. Bij elk fragment werd ook een korte omschrijving toegevoegd van wat er precies te zien is.

proces krachtig rekenonderwijs