Wie in de huidige maatschappelijke context als leraar aan de slag is of wil, staat voor heel wat complexe uitdagingen. Om de studenten zo goed mogelijk voor te bereiden op hun toekomst in het werkveld, organiseert de lerarenopleiding van HOGENT het project ‘Back to School’, waarbij lectoren het hele academiejaar lang 1 dag per week meedraaien op een school. Zo houden ze voeling met de klas- en schoolpraktijk en slaan ze de brug met de theoretische kaders. Dat draagt bij tot een efficiëntere en meer onderbouwde begeleiding van de studenten in de lerarenopleiding.
Back to School komt erop neer dat tien lerarenopleiders van HOGENT een volledig schooljaar 20 procent van hun opdracht uitoefenen in een basis- of secundaire school. Daarbij is het de bedoeling dat de lectoren zoveel mogelijk tussen leerlingen en leraren actief zijn en taken uitvoeren die behoren tot de functiebeschrijving van de leraar: lesontwikkeling, lesgeven en ondersteuning van leerlingen, maar evenzeer samenwerking met collega’s, bijvoorbeeld via vakgroep- en teamvergaderingen, en contacten met de ouders.
Haalbaar
De concrete invulling van de opdracht verschilt naargelang de school en de context. Zo draait Ilse Baetslé, die in de lerarenopleiding aan HOGENT basisdidactiek kleuteronderwijs en didactiek muzische vorming geeft, mee in de drie kleuterklassen van de Freinetschool Het Tandwiel in Sint-Amandsberg. “Ik probeer me in te leven in de rol van een student van de lerarenopleiding. Zo kan ik nagaan of wat we van hen vragen haalbaar is in de dagelijkse realiteit”, zegt Ilse.
Concreet is Ilse in de kleuterklassen actief in een soort co-teachingsysteem. “Het is niet louter observeren. Het is wel degelijk de bedoeling dat ik geleidelijk meer aspecten zelf in handen neem.”
Het project Back to School heeft uiteraard ook een meerwaarde voor de deelnemende scholen: “Hoewel ik niet formeel adviserend optreed, participeer ik wel in de teamvergaderingen en daar werkt de kennis- en ervaringsuitwisseling onvermijdelijk in twee richtingen. Alleen al de vragen die ik stel, zijn voor de leerkrachten soms een aanzet om de dingen vanuit een ander perspectief te zien.”
Zorgnoden
Aan de opdracht van lector Shela Van Puyvelde, die in de vrije basisschool Klim zowel bij kleuters als in het eerste en derde leerjaar actief is als begeleider lichamelijke opvoeding, is een meer onderzoekend element gekoppeld: “Scholen maken voor bewegingslessen nog vaak gebruik van de klassikale aanpak. En die werkt niet altijd meer, deels omdat kinderen in vergelijking met vroeger meer prikkels nodig hebben. Daar moet je met je aanbod op inspelen”, legt Shela uit.
Ze probeert de komende weken andere organisatievormen uit en gaat na wat werkt. Dat biedt dus een rechtstreekse meerwaarde voor de school.
Maar ook Shela leert ervan, verzekert ze: “Geruststellend is vast te stellen dat de didactiek die ik doceer aan de studenten lerarenopleiding, nog altijd werkt. Daarnaast zijn de uren op de basisschool ook een eyeopener: de impact van de zorgnoden is confronterend. Zeker bij de kleuters is de tijdsinvestering in zorgaspecten – zoals met kleuters naar het toilet gaan, vaak ook nog pampers verversen, kleuters die motorisch een achterstand hebben – groot, terwijl wij ons in onze opleiding sterk richten op het inhoudelijke van de onderwijspraktijk.”
“Het is de professionalisering die we nodig hebben om onze opleidingen nog sterker te doen aansluiten bij de onderwijspraktijk.”
Ilse Baetslé, lector lerarenopleiding
“De opdracht op de basisschool is een eyeopener: de tijdsinvestering voor de zorgnoden is confronterend, zeker bij de kleuters.”
Shela Van Puyvelde, lector lerarenopleiding
Shela stelt daarnaast vast dat het aantal kinderen van wie de ouders een andere taal dan het Nederlands als de moedertaal hebben, toegenomen is. “Dat maakt het betrekken van ouders complexer en ook daar moeten we in onze opleiding uiteraard aandacht aan besteden.”
Hands-on
Anderstalige leerlingen en samenwerking met ouders zijn ook aandachtspunten in de opdracht van Katrien Durinck die actief is in het Lyceum – dus secundair onderwijs - dat in Gent twee vestigingen heeft: de Portuscampus, die zich in zijn onderwijsaanbod baseert op de Daltonmethodiek en streeft naar gepersonaliseerd leren. Er zijn enkel doorstroomrichtingen (het vroegere ASO), in tegenstelling tot de Lyceum-vestiging in de Kortrijksesteenweg, waar ook richtingen met dubbele en arbeidsmarktfinaliteit aangeboden worden en waar de leerlingenpopulatie veel diverser is.
“Ik koos bewust voor een school in stedelijke context, want dat is de realiteit waar vele van onze studenten later als leerkracht terecht komen. Het verschil tussen beide vestigingen, zowel in methodiek als populatie, maakt het extra boeiend”, schetst Katrien.
Behalve bij lesondersteuning is Katrien betrokken bij zowat alle aspecten van de schoolwerking: leerlingenbegeleiding, contacten met het CLB, vakgroepvergaderingen, oudercontacten. “Ik loop ook mee met leerkrachten die starten of slechts beperkte ervaring hebben. Zo merk ik tegen welke obstakels ze aanlopen en kan ik mee nadenken hoe die kunnen worden weggewerkt. Het zorgt er ook voor dat je onderwijs vanuit een zeer hands-onbenadering ervaart: hoe breng je structuur in een klas, hoe maak je verbinding met de leerlingen, hoe ga je om met laatkomers of leerlingen die lesmateriaal vergeten en dus niet kunnen volgen? Het project confronteert je met de basics van onderwijs. Deze basics komen in de opleiding aan bod, maar kunnen nog intenser met de studenten besproken en ingeoefend worden.”
Credibiliteit
“Ik vind het bijzonder sterk dat HOGENT ons de kans geeft om onszelf onder te dompelen in de onderwijscontext waar we onze studenten voor opleiden. Het is een reality check, maar het geeft ook energie”, zegt Katrien, die eraan toevoegt dat de contacten met scholen doorgaans gelinkt zijn aan stagebezoeken en dus beperkt blijven. Back to School maakt het mogelijk om diepgaander en intensiever in dialoog te gaan en de ruimere schoolwerking te leren kennen.”
Ilse Baetslé vult aan: “Het is de professionalisering die we nodig hebben om onze opleidingen nog sterker te doen aansluiten bij de onderwijspraktijk. Het verhoogt onze credibiliteit als lesgever en expert. Hoewel we nog maar enkele weken ver zijn in het schooljaar, zijn bepaalde van onze leerervaringen in de scholen al geïntegreerd in onze lerarenopleiding.”
“Het project zorgt ervoor dat je onderwijs vanuit een zeer hands-onbenadering ervaart.”
Katrien Durinck, lector lerarenopleiding
Publicatiedatum: 02/10/2024