Ondernemend gedrag: meerwaarde voor samenleving en jezelf.

“Je een zekere mate van ondernemend gedrag eigen maken, is een meerwaarde voor de samenleving én voor jezelf”, situeert Bart Derre. “Pleitbezorgers van ondernemend gedrag, zoals ikzelf, krijgen wel eens te horen dat dit te veel extra druk op de studenten legt, dat de citroen nog meer wordt uitgeperst. Maar ondernemend gedrag aanleren, komt de student precies ten goede. Hij of zij zal juist minder druk ervaren en zich dus beter in het vel voelen.”

Leerwinst

Ondernemend onderwijs staat de jongste jaren mee in de aandacht. Het probleem is echter dat daar heel veel verschillende vormen van bestaan. “We weten te weinig welke effecten dat genereert. Bovendien hangt ook veel af van de persoonlijkheidskenmerken van de student: iemand met een ondernemende attitude zal vaak een extra stimulans krijgen, maar het blijft meestal onduidelijk of er voor alle studenten leerwinst is en precies daar willen we met een design-science onderzoeksbenadering van ondernemend onderwijs iets aan doen: leerwinst creëren voor alle studenten en dat ook aantoonbaar maken. En voor alle duidelijkheid: leerwinst staat niet altijd gelijk met het aantal punten dat een student behaalt”, legt Bart uit.

Design-science approach of ontwerpgericht werken impliceert dat de docent de architect is van het ondernemend onderwijs en daarbij rekening houdt met de context, de studenten en de aard van de opleiding, maar monitort tegelijkertijd ook, licht Bart toe: “Er is niet 1 manier van lesgeven. Docenten ontwerpen hun lessen zelf op een ondernemende manier. Dat impliceert ook dat ze ‘data-driven’ werken, dat ze met andere woorden meten of en hoe het ondernemend gedrag is toegenomen en waar ze eventueel moeten bijsturen.”

Onvoldoende tools

Zo’n benadering vergt natuurlijk ook van de docent een ondernemende houding en vanzelfsprekend is dat niet. “Daar nijpt het schoentje soms”, beaamt Bart. “Van docenten verwachten we dat ze vertrekken van wat ze weten en op basis daarvan verder bouwen en experimenteren. Maar er zijn nog onvoldoende tools beschikbaar om hen daarin te ondersteunen.”

Dat beseft ook de Europese Unie, die anderhalf jaar geleden een gids publiceerde die vijf sleutelacties naar voren schuift om ondernemend onderwijs te realiseren. De eerste actie daarvan is het aanscherpen van ondernemende competenties van leraars en docenten én leidinggevenden.

Dat neemt niet weg dat heel wat opleidingen al ondernemend bezig zijn, soms zonder dat ze dat zelf zo benoemen of zelfs beseffen. Bart Derre verwijst in dat verband binnen HOGENT naar de opleiding verpleegkunde waar met het zorglab sterk ingespeeld wordt op het stimuleren van ondernemend gedrag.

Daarnaast sluit ook de onderwijsincubator die HOGENT uitbouwt naadloos aan bij de ontwerpgerichte aanpak die tijdens het internationale seminarie centraal staat. Binnen die onderwijsincubator kan een kruisbestuiving ontstaan van kennis, vaardigheden, ervaringen die dan verder ontwikkeld worden.

Netwerk

“Bovendien wil HOGENT mee aan de kar trekken om een Europees netwerk van hogeronderwijsinstellingen uit te bouwen die expertise delen over ondernemend onderwijs”, geeft Bart in dat verband nog mee.

Naar dat netwerken en delen van kennis, ervaringen en expertise verwijst overigens ook de gids van de Europese Unie in twee actiepunten: enerzijds tussen verschillende Europese onderwijsinstellingen en anderzijds tussen diverse stakeholders, waaronder beleidsinstanties. Het vierde en vijfde actiepunt volgen daar logischerwijze uit: vergelijk en meet de praktijken en hun impact via Europees onderzoek en communiceer over de voordelen die ondernemend onderwijs met zich meebrengt.

Het seminarie van 2 juni komt alvast tegemoet aan die vijf Europese actiepunten: het brengt met onder meer Martin Lakéus (Chalmers University of Technology), Norris Krueger (University of Phoenix), en Isabelle Reymen (Eindhoven University of Technology) enkele wereldspelers samen in de context van ondernemend onderwijs.

Naast een respectabele schare sprekers voorziet de seminariedag ook in ruimte voor interactie en debat. Meer info vind je in het kaderstuk op deze pagina.

"Ondernemend onderwijs helpt de student om beter om te gaan met onzekerheden en draagt in die zin ook bij tot zijn persoonlijk welbevinden."

Bart Derre, directeur E-Lab