'Het is oké om niet oké te zijn.'

Studente Aysema Poyraz in de bres voor eerstelijnshulp studentenwelzijn.

Op 9 maart organiseert het Steunpunt voor Inclusief Hoger Onderwijs (SIHO) het symposium Veerkrachtige Jongeren, in opdracht van Vlaams minister van Onderwijs Ben Weyts. Aysema Poyraz, studente bedrijfsmanagement op campus Aalst, zal tijdens dat event een panelgesprek met onder meer de minister modereren. Daarnaast is ze ook te zien in de video’s van de cursus ‘Zorgzaam Samen’, eveneens een realisatie van SIHO. Toevallig is dat allemaal niet: ze heeft zelf het belang ervaren van iemand die signalen opvangt dat het minder goed gaat en je daarover aanspreekt. Een portret.

SIHO ontwikkelde de basiscursus ‘Zorgzaam Samen’ Met die cursus ondersteunt SIHO het hoger onderwijs bij het vormingstraject van de ‘gatekeepers’ of ‘poortwachters’. Het is een eenvoudige basistraining voor personeelsleden om signalen van mogelijke emotionele problemen te herkennen, om in gesprek te gaan met de studenten en hen te motiveren om hulp te zoeken en door te verwijzen. Zo'n opleiding tot poortwachter vormt een hefboom in de evolutie van een reactief naar meer preventief beleid.

De online training van SIHO bestaat uit zes modules met onder meer oefeningen, TED-talks en video’s die via rollenspelen aanschouwelijk maken hoe je in bepaalde situaties het best reageert, de juiste vragen kan stellen en op de juiste manier kan doorverwijzen indien nodig.

Moderator

Aysema is te zien in die rollenspelen. Dat heeft te maken met het feit dat ze bij SIHO werkt als jobstudent – ze is er beheerder sociale media. “Ik heb verschillende scenario’s mogen spelen zoals een student die aan zelfmoord dacht of het mentaal moeilijk had. Bij de inhoudelijke uitwerking van de video’s was ik niet betrokken, maar ik kon wel feedback geven tijdens het maakproces.”

Daar blijft het niet bij: SIHO organiseert in maart ook het symposium Veerkrachtige Jongeren waar Aysema als moderator optreedt en onder meer een debat met de minister leidt. Dat engagement alleen toeschrijven aan het feit dat ze als jobstudent actief is bij SIHO, is de waarheid geweld aandoen: mentaal welzijn van studenten ligt haar na aan het hart, niet het minst omdat ze zelf ook heel moeilijke periodes heeft gekend en daarbij ervaren heeft hoe cruciaal het is dat iemand bezorgdheid toont en de stap zet om je aan te spreken.

‘Wat scheelt er?’

“Ik heb inderdaad een moeilijke periode gehad. Dat had te maken met de verwachtingen van mijn ouders die sterk gehecht waren aan de Turkse waarden en normen. Ik worstelde daarmee en dat veroorzaakte heel wat spanningen thuis. Uiteindelijk ben ik thuis vertrokken. Mentaal was dat een heftige periode. Ik voelde me slecht en dat was aan mij te merken. Ik was ook zeer prikkelbaar, reageerde snel geïrriteerd tegenover andere studenten. Dat was enkele lectoren en een participatiecoach niet ontgaan en iemand heeft me er daar op een dag over aangesproken. Dat iemand gewoon vroeg: ‘wat scheelt er?’ en ‘Kan ik je helpen?’ heeft me heel veel deugd gedaan. Dat lijkt heel banaal, maar het kan de eerste stap zijn om iemands studieloopbaan en zelfs leven opnieuw op de rails te krijgen. Zonder die stap is de drempel naar psychologische hulp voor velen te groot.”

Dat gold ook voor Aysema zelf: het feit dat iemand bezorgdheid toonde, was de aanleiding om bij STUVO aan te kloppen en een beroep te doen psychologische hulp. Daarvoor moest ze haar argwaan tegenover die professionele hulpverlening wel overwinnen. En die argwaan had dan weer te maken met een eerdere zware periode, tijdens de humaniora. Toen ging Aysema door een diep dal, met een zelfmoordpoging als triest dieptepunt. “Ook toen had een leerkracht in de gaten dat er iets grondig fout zat en hij heeft meteen het CLB en de directie gecontacteerd. Ik heb toen mijn verhaal gedaan, maar wou niet dat mijn ouders daarover ingelicht werden. Dat is, buiten mijn weten om, toch gebeurd. En dat heeft mijn vertrouwen in professionele hulpverleners zwaar geschokt. Als student dan opnieuw psychologische hulp zoeken, was bijgevolg een hoge drempel.”

Sterke persoonlijkheid

Daar kwam nog bij dat Aysema als gedreven studentenvertegenwoordiger voor vele medestudenten en lectoren bekend stond (en staat) als een zeer betrokken en sterke persoonlijkheid. “Andere studenten kwamen bij mij hulp zoeken, terwijl ik die eigenlijk zelf nodig had. Dat vormde een bijkomende hindernis. Ik was het niet gewoon om me kwetsbaar op te stellen. Ik ben dus zeer blij dat iemand me, gewoon door zich bezorgd te tonen, het duwtje heeft gegeven dat ik nodig had.”

Aysema benadrukt dan ook het belang van die eerstelijnshulp: “Die heeft me onrechtstreeks over de drempel geholpen. Eigenlijk gaat het over een vorm van EHBO, maar dan voor mentaal welzijn. Voor vele studenten volstaat het ook dat je hen een luisterend oor biedt, hen duidelijk maakt dat ze niet met een probleem moeten blijven zitten en er niet alleen voor staan. Daarom vind ik die basiscursus Zorgzaam Samen een zeer nuttig en belangrijk initiatief.”

• Meer info over het symposium Veerkrachtige Jongeren
• Meer info over de cursus ‘Zorgzaam samen’