Hennep is, nadat het lange tijd verbannen is, aan een wereldwijde opmars bezig. Dat heeft onder meer te maken met het feit dat hennep voor de textielindustrie een duurzaam en volwaardig alternatief kan zijn voor katoen. HOGENT speelt in het valorisatieproces van hennep, via de onderzoekscentra AgroFoodNature en FTILab+, een prominente rol. De recente oogst bij een teler in Herzele betekent een belangrijke stap om een rendabele en duurzame lokale productieketen te realiseren.
Hennep is een multifunctioneel, ecologisch en duurzaam gewas, dat ook in onze contreien geteeld kan worden. Tot in het begin van de 20ste eeuw werd het trouwens veelvuldig gebruikt om kleding, papier, touwen, voeding en medicijnen te maken. Maar wegens de connotatie met marihuana werd het op een bepaald moment verboden. In de jaren '90 werd een wetgeving uitgewerkt die hennepteelt opnieuw toestond, maar wel onder strikte voorwaarden.
Omdat het een alternatieve vezel is voor hoogwaardige textieltoepassingen en biocomposieten groeit de interesse in hennep sterk. Katoen staat immers onder druk omdat het ecologisch niet zo’n goede beurt maakt. Het is een gewas dat gevoelig is voor ziektes en dus is veel bescherming (met pesticides) vraagt en daarnaast veel water nodig heeft. En katoen kan in ons klimaat ook niet gedijen. Textielfabrikanten zijn dus op zoek naar duurzamere alternatieven die bij voorkeur lokaal kunnen worden geteeld.
Hennep heeft in dat verband veel troeven, maar er moeten nog enkele obstakels overwonnen worden, vooral op het vlak van mechanisatie en verdere verwerking. Want om hennepteelt rendabel te maken, is een efficiënt (en dus geautomatiseerd) oogstproces noodzakelijk. En daar nijpt het schoentje voorlopig.
Proefproject
Bij een proefproject rond opschaalbaarheid van de teelt werkte HOGENT samen met een hennepteler uit Herzele en machineconstructeur Hyler.
Veronique Troch, die als onderzoeker bij AgroFoodNature betrokken is bij het project, legt uit: “Hennep moet bij het oogsten gesneden worden tot stengels van ongeveer 1 meter die parallel op het veld gelegd worden. Dat laatste is belangrijk, want de hennep moet nog enkele weken op het veld liggen om het vrij te maken van pectine.
Hennep heeft veel troeven, maar vooral op het vlak van mechanisatie en verdere verwerking moeten we nog enkele obstakels overwinnen.
Veronique Troch, onderzoeker AgroFoodNature
Pectine is een lijmachtige stof die zorgt voor het aan elkaar klitten van plantencellen. Pas als die stof weg is, kunnen de hennepvezels efficiënt worden losgetrokken van de stengels. Constructeur Hyler is erin geslaagd om het hele oogstproces te automatiseren. Er zijn nog wat bijsturingen nodig, maar de oogst in Herzele kunnen we zeker geslaagd noemen. Van belang daarbij is dat het om een vrij grote oppervlakte van 3 hectare ging. Om tot een betrouwbaar resultaat te komen, was een dergelijke opschaling noodzakelijk.”
Een ander aandachtspunt bij de mechanisatie is dat die moet afgestemd zijn op bestaande technieken van de vlassector. Ook die zit in de lift – net als hennep om duurzaamheidsredenen - en heeft al een lange traditie in Vlaanderen. De technologie om vlas te verwerken bestaat dus en de ambitie is om die ook te gebruiken voor hennepoogst en -verwerking. De machines compatibel maken met beide gewassen is echter een complexe oefening die nog heel wat onderzoek vergt. Bijkomend voordeel hiervan is dat vlastelers ook met hennep aan de slag kunnen: “Vlas kan slechts 1 keer per 7 jaar op hetzelfde perceel geteeld worden”, zegt Veronique Troch. “Telers zouden dus kunnen alterneren met hennep.”
Bouwelementen
Een andere troef van hennep is dat de hele plant als grondstof dienst kan doen. “Vanuit HOGENT zijn we vooral geïnteresseerd in de vezels, maar de teler in Herzele wil ook de houtachtige kern verwerken. Die kan immers, in combinatie met kalk, verwerkt worden tot ecologische bouwelementen”, situeert Veronique Troch.
Er zijn de voorbije jaren duidelijk heel wat stappen in de goede richting gezet. Het huidige resultaat komt trouwens niet uit de lucht gevallen: op proefhoeve Bottelare worden al vijf jaar veldproeven met hennepteelt en -oogst gedaan, en die verliepen positief. Alleen dit jaar viel het resultaat wat tegen, onder meer door een lange, zeer natte periode.
“Hoe dan ook willen we het experiment volgend jaar herhalen en intussen verder optimaliseren. Want we zijn er nog niet helemaal, maar wel op de goede weg”, besluit Veronique Troch.
Vond je deze pagina al de max? Check dan zeker ook deze eens.
AgroFoodNature
AgroFoodNature handelt als onderzoekscentrum op de raakvlakken tussen land- en tuinbouw, voeding en natuur.FTILab+
FTILab+ wil de transformatie naar circulaire, biobased en gedigitaliseerde bedrijven, stimuleren. We adviseren start-ups, ontwerpers en bedrijven over financieringsmogelijkheden en stellen de infrastructuur van onze Manufacturing Demonstration Facility ter beschikking.Publicatiedatum: 16/09/2021