Onlangs bevestigden werknemers van HOGENT aan een buitenmuur van gebouwen T en B op campus Schoonmeersen twee krijtborden. Dat initiatief past in Living Lab HOGENT, een project waarbinnen studenten, docenten én buurtbewoners samen aan de slag gaan om de open ruimte van de campus, die publiek toegankelijk wordt, creatief in te vullen.
Tine Vanthuyne, lector-onderzoeker bij Sociaal Werk en coördinator van het project, legt uit dat de borden verbindende elementen vormen: “Het leek ons een leuk idee om die borden, die niet meer in gebruik waren, een nieuw leven te geven en er een communicatiemiddel van te maken: we stellen ook krijt ter beschikking, dus wandelaars kunnen een boodschap achterlaten voor elkaar, maar wie weet ook voor ons. En wat blijkt: zodra de borden er hingen, werd er duchtig getekend en geschreven. Bovendien verwijzen ze naar onze kernopdracht: onderwijs. En hopelijk worden ze op termijn ook effectief gebruikt voor openluchtlessen.” De borden zijn maar een van de vele kleine acties die passen in het bredere opzet van het project. Dat moet op de eerste plaats van de campus een open, aangename ‘plek van betekenis’ maken.
De bouw van het gebouw T vormde de aanleiding om op een andere manier na te denken over campus Schoonmeersen en de open ruimte waar die over beschikt.
Tine Vanthuyne situeert: “Het past helemaal in de maatschappelijke opdracht van HOGENT en wordt dan ook breed gedragen in onze organisatie. Overigens waren de buurt en de Stad Gent al langer vragende partij om de campus niet systematisch af te sluiten. De verschillende kleine initiatieven die uit het project zijn gegroeid, illustreren dat we beduidend meer contact hebben met de buren.”
Ontmoeting
Dat bevestigt ook Lieven Hérie, buurtbewoner én via zijn werk bij vzw De Schakel ook expert in cocreatieprojecten. “Ontmoeting is de basis voor zeer veel dingen, en vaak ook voor verandering. Het is een van de elementen waar het project Living Lab op inzet, en met succes: het is een druppelsgewijs proces, maar er is in de buurt wel degelijk verandering merkbaar. Door de campus open te stellen, door voor en samen met de buurt activiteiten te organiseren, ontstaat een nieuwe dynamiek, waarbij HOGENT in de wijk getrokken wordt en de wijk in HOGENT. Het is zeker geen project van een beperkt kliekje geëngageerde buurtbewoners, maar het gaat wel degelijk breed. Dat ervaar ik zelfs als ik boodschappen doe. Tot voor kort gebeurde het zelden dat ik op straat werd aangesproken, nu is dat bijna de regel geworden.”
Living Lab trekt zowel buurtbewoners aan die zich op individuele basis engageren in het project als organisatie uit de buurt, zoals Cabane Banane en Sint-Pieters Buiten, de plaatselijke afdeling van Natuurpunt. Ook stad Gent werkt mee, onder meer via de buurtregisseurs en de groendienst.
Intellectuele ruimte
Ontmoeting creëren geldt dus als een prioriteit van Living Lab en een gevolg daarvan is dat er leerprocessen ontstaan. “Het gaat hier wel over andere manieren van leren”, verduidelijkt Lieven Hérie. “Een voorbeeld vanuit de HOGENT-organisatie zelf: er zijn verschillende diensten bij het project betrokken, waaronder de dienst facilitair beheer en de dienst voor veiligheid en preventie, naast onder meer de vakgroepen sociaal werk en orthopedagogie. Die kijken uiteraard vanuit een zeer verschillende invalshoek naar het project, maar door die domeinen te verbinden, ontstaan nieuwe, gedragen inzichten. Ook dat is een vorm van leren.”
In die zin moet het ontwikkelen van gemeenschappelijke open ruimte niet alleen letterlijk geïnterpreteerd worden: het gaat ook over intellectuele ruimte. Het project biedt immers ook experimenteerruimte. Doordat de output niet vastligt, ontstaan er dingen die anders geen kans zouden krijgen. Nu is er enkel een algemene doelstelling: een ruimte tot stand brengen waar ontmoeting gestimuleerd wordt, mensen leren van elkaar en waar het klimaat en de natuur beter van worden. Daarbinnen mogen allerlei verbindende initiatieven uitgeprobeerd worden. Dat impliceert ook een actiegerichte focus. Er wordt over gewaakt dat Living Lab geen praatbarak wordt.
Diep Leren
Voor de opleidingen biedt Living Lab een unieke gelegenheid om onderwijs anders te organiseren. Op dit ogenblik krijgt het project een plaats in de opleidingen sociaal werk, orthopedagogie, vastgoed, landschaps- en tuinarchitectuur en agro- en biotechnologie.
Het feit dat de studenten in een zeer concrete situatie terecht komen waar ze bovendien ook rekening moeten houden met andere aspecten dan deze van hun eigen opleidingsdomein, biedt een zeer grote meerwaarde, vindt Tine Vanthuyne: “In sociaal werk waken we erover dat we niet te veel op eilanden werken, omdat in ons vakgebied verbinding van groot belang is, maar het is niet vanzelfsprekend om dat in de opleiding concreet te maken. Living Lab is dan ook een enorme opportuniteit voor de studenten om echte verbindingen aan te gaan, met studenten van andere opleidingen, met buurtbewoners, met externe organisaties. Het biedt kansen tot diep leren.”
Tine geeft een voorbeeld van diep en verbindend leren: “Studenten orthopedagogie hebben een prototype van draaiboek gemaakt voor een moestuinproject, waarbij ze het telen van groenten als verbindend element gebruiken om vereenzaamde ouderen uit de buurt uit hun isolement te halen. Dat impliceert niet alleen dat ze in dialoog gaan met de buurtbewoners, maar ook dat ze moeten samenwerken met opleidingen groenmanagement en landbouw.”
In een ander deelproject ontwerpen studenten landschaps- en tuinarchitectuur een attractieve campusruimte, met aandacht voor zowel ontmoeting als voor biodiversiteit en klimaatvriendelijke elementen. Ook studenten groenmanagement ontwerpen een natuurbeheerplan. In een volgende stap zullen lectoren en studenten de voorstellen en ideeën uitwisselen en de ontwerpen in de praktijk omzetten. Dat (delen van) die ontwerpen wellicht echt worden gerealiseerd, biedt vanzelfsprekend een extra stimulans.
Klimaat
Het is al aangehaald: het helpen indijken van de klimaatverandering staat hoog op de agenda van Living Lab HOGENT. Er wordt geëxperimenteerd met groene, biodiverse buitenruimtes die zoveel mogelijk CO2 kunnen capteren, hittestress verminderen en water bufferen. Niet alleen HOGENT-studenten en -personeel en buurtbewoners moeten zich welkom voelen op de campus, maar ook plant en dier. De nieuwe groene ruimte zal bijdragen tot nieuwe verbindingen tussen de vier grote groenzones rond Gent, wat migratie van plant- en diersoorten mogelijk maakt. In dat verband heeft het team van collega Marc Goethals niet stilgezeten: terwijl de meeste andere collega’s de voorbije periode noodgedwongen in hun kot bleven, hebben zij meer dan 8000 plantjes een plaats gegeven op de campus.
Marc Goethals is er alvast opgetogen over dat de inspanningen om de campus groener, diverser en klimaatvriendelijker te maken, hun vruchten blijken af te werpen: “Ik heb van de vergroening van Schoonmeersen een tijd geleden zowat een persoonlijke missie gemaakt en het doet deugd vast te stellen dat onderzoek rond biodiversiteit op de campus aantoont dat er wel degelijk een positieve evolutie bezig is.”
Zeker is alvast dat het concept ‘campus’ door Living Lab niet meer hetzelfde zal zijn.
Wil je graag meer info of mee werken, neem dan zeker contact met Tine Vanthuyne, Veerle Lamote of Mandy Ghyselinck. Ook te bereiken via living.lab@hogent.be
Informatie ook op: hogent.be/livinglab en Facebookgroep: Living Lab HOGENT
Publicatiedatum: 11/06/2020